درست است که همه ی ملتها و جوانها به کشور و سرنوشت و ملتشان علاقمندند، اما فرق است بین نظامی که بر اساس انقلاب مردمی و متکی به اراده و احساس عامه ی مردم بنا شده و حرکت کرده و با دشمن درافتاده و موانع را برداشته باشد و یکایک آحاد مردم با آن احساس پیوند عمیقی کنند، و نظامی که این چنین نباشد. ... اگر چه در قضایای گوناگون انقلاب و در حضورهای سیاسی متنوع و متوالی و راهپیمایی ها و بسیج عمومی و در حرکت عظیم مردم به سمت جبهه های جنگ ـ قبل و بعد از آتش بس ـ این معنا ثابت شده بود، اما تبلیغات جهانی... در این قضایا دچار بهت و حیرت و انفعال شد. امروز دنیا د رمقابل حضور و هیجان عظیم مردم و پیوندی که با هزاران زبان به صورت فراموش نشدنی در فضای تاریخ و عالم منعکس شد، دچار انفعال است.
بارها در مجامع دانشجویی گفته ام که در این نظام مردمی، دانشجویان که طبقه ی پیشرو و پیشاهنگ و زبده و بانشاط پیکره ی اجتماع هستند، باید در سازندگی آینده و ترسیم حرکت عمومی جامعه، بیش از جاهای دیگر نقش و اثر داشته باشند. [1]
تا پیش از پیروزی انقلاب، دانشگاه آن نقش نخستین (پیشرو و پیشگام و راهگشا بودن) را بوضوح ادا کرد. نسل دانشجو در کنار دیگر هادیان، پیشاهنگان در بسیج و ارشاد و تحرک بخشیدن به توده ها، تاثیری انکارناپذیر را دارا شد.
تلاش و کوشش این قشر و دیگر اقشار پیشاهنگ، اقیانوس عظیم توده های ملت را به تلاطم آورد و فرهنگ انقلاب رواج یافت و ملت گستاخ و آگاه در میدان مبارزه قدم نهاد. ... عامه ی ملت در این حرکت خدایی، خود را به راهنمایان و پیشروان رسانید و در مواردی از آنان پیشی گرفت. قشر روشنفکر ـ از جمله دانشجو ـ اگر در کنار ملت و در آغوش امواج متلاطم آن خود را جای داد و پا به پای آن حرکت کرد، توانست وظیفه ی انقلابی خود را انجام دهد؛ وگرنه از کاروان پرتحرک انقلاب عقب ماند، و نه تنها از پیشگامی، که از رهروی هم بازماند و شور انقلاب و شرکت عموم مردم در آن، نقشی به عنوان پیشرو و پیشاهنگ برای نسل دانشجو باقی نگذاشت و دانشجو در نهایت توانست با ملت همگام بماند و از آنان عقب نیفتد.
اما اینک این سخن مطرح است که قشر همیشه بیدار دانشجو که تجربه ی انقلابی با این عظمت را از سر گذرانیده است ، چگونه خواهد توانست نقش پیشگامی خود را باز یابد و دوباره چنان که انتظار می رود، مردم را به مرحله یی برتر از آنچه هستند، رهنمون شود؟[2]
پی نوشت:
1.سخنرانی در مراسم بیعت جمع کثیری از دانشجویان و دانشگاهیان 23/3/1368
2.پیام به گردهمایی انجمنهای اسلامی دانشجویان 10/8/1360
منبع: دانشگاه و دانشجو در آینه رهنمودهای مقام معظم رهبری ـ فصل هفتم
